De enige hommel die wel agressief gedrag kan vertonen.De wetenschappelijke naam betekent ‘zijdeachtig zwart” met een rood achterstuk’.
De steenhommel is in heel veel tuinen een gewone verschijning.
De steenhommel is groot (bijna net zo groot als de aardhommel en de tuinhommel).
De soort is geheel zwart met een rood kontje. Het rode kleur varieert van diep rood via oranje rood tot zelfs wit afhankelijk van de hoeveelheid blootstelling aan de zon en de regen.
De steenhommel is tamelijk onmiskenbaar. De paar andere soorten die er wat op lijken zijn kleiner en tamelijk zeldzaam. Het mannetje, de werksters en de koninginnen verschillen nauwelijks van elkaar, een unicum bij hommels. De koningin kan soms een witgeel randje hebben voor op de thorax of wat verdwaalde gele haartjes.
Ook de steenhommel is een gewone soort in geheel Europa, die eerder van de menselijke aanwezigheid profiteert dan dat hij er last van heeft. Ook hij is te vinden in bloemrijke parken midden in grote steden en houdt ook van wegbermen, slootkanten en bosranden.
Deze soort bevliegt heel veel bloemen, waaronder ook exoten in de tuin, maar wordt vanwege zijn onaangename karakter en stekerige aard niet gekweekt. Stond vroeger bekend onder de wetenschappelijke naam Pyrobombus lapidarius.
De steenhommel (Bombus lapidarius L.) kan in de zomer uitgroeien tot een volk van 300 exemplaren.
Steenhommels nestelen in muurspleten, schuren, half begraven puin en ook wel ondergronds. Kolonies bestaan uit zo’n 100 tot 300 werksters. Ze hebben een prikangel, maar steken vrijwel nooit.
. Steenhommels hebben een korte tong en houden van wilgen, klein hoefblad. Later ook op witte dovenetel, zenegroen, witte klaver, koolzaad, distel en hondsdraf.
De steenhommel verdedigt het nest wat feller dan andere hommels en de werksters gaan tot de aanval over als het nest wordt verstoord. De nesten vallen pas laat in het jaar uiteen.
Een hommel vliegt meestal niet verder dan 100 tot 200 meter van het nest.
Heel dicht bij het nest is de steenhommel agressiever dan de meeste andere hommels en steekt wat eerder.